Pałac Chanów krymskich
Pałac chanów jest najważniejszą pamiątką, jaka ocalała na Krymie, będącą wspomnieniem dawnej potęgi tatarskiej.
Został wybudowany w połowie XVI wieku przez Adil-Sachib Gireja. Obecnie kompleks pałacowy zajmuje 4 ha, ale w przeszłości był o wiele większy.
Do pałacu przylegały sady, za nimi znajdowały się łąki, a przed wzgórzem – duży cmentarz miejski. Na dziedzińcu pałacowym wybudowano meczet Chan-dżami. Jest to największa świątynia Tatarów na Krymie. Obok masywnej bryły wznoszą się dwa wysmukłe minarety. Swoje piękno meczet zawdzięcza chanowi Seliametowi Girejowi, który odbudował go po pożarze w 1736 roku.
Pałac Chanów krymskich czyli jak nazywają go Tatarzy Chan-saraj nigdy nie miał pełnić funkcji nieprzystępnej twierdzy. Rolę tę przypisano Kyrk-er, gdzie do XVII w. znajdowała się chańska mennica. Pałac w Bakczysaraju miał być swego rodzaju ucieleśnieniem rajskiego sadu. Temu twórczemu zamysłowi odpowiadał przepych pałacu, bogactwo urokliwych dziedzińców, zapełnionych zielenią, drzewami, kwiatami i licznymi fontannami.
To właśnie idea raju nadała imię chańskiej stolicy. "Bakczysaraj" to złożenie dwóch słów z języka krymsko-tatarskiego: "bagca" czyli sad, oraz "saray" czyli pałac. Chanowie istotnie zapragnęli zamieszkać w pałacu w rajskim sadzie.
Budowle pałacu umyślnie nie cechują się monumentalnością. Lekkie, dwupoziomowe budynki, ozdobione dużą ilością detali, drewnianymi ogrodzeniami, kolorowymi freskami, miały komponować się z rytmem otaczającej pałac przyrody. Architekturze Bakczysarajskiego pałacu obce są jednolite, symetryczne konstrukcje, które charakteryzują zamki europejskich króli. Tutaj, każdy element architektoniczny żyje swoim życiem, nie podporządkowując się żadnej wspólnej linii.
Pozorna chaotyczność rozłożenia pałacowych budynków, letnich altanek, fontann, kwietników, pałacowych kolumn, dziedzińców, schodów, wcale nie jest przypadkowa. Wyjaśnia ona podstawowe zasady nie tylko architektury krymskotatarskiej, ale też całej kultury bliskiego wschodu: jej zjawiska i przymioty rozwijają się w kierunku od najbardziej szczegółowych do najbardziej ogólnych, nigdy odwrotnie. Dobrym tego przykładem jest Fontanna Łez. Nie ma na niej dwóch identycznych elementów, wzorów, czasz. Pomimo tego wszystkie te elementy, układają się w estetyczną i rytmiczną kompozycję. Tak samo zachowują się pozostałe elementy pałacu. Pomimo swej różnorodności idealnie ze sobą współgrają, tworząc niepowtarzalne oblicze Chan-saraju.
Pałac chanów to miasto zamknięte w miniaturowej formie, to złożony kompleks budynków mających pełnić przeróżne funkcje.
Na dzień dzisiejszy zachowały się dwa meczety, Wielki i Mały, dom muftia, cmentarz chanów, pokoje codzienne chanów , pokoje gości, straży, służby, harem, baszty, łaźnie, sześć wewnętrznych dziedzińców, 14 fontann i inne. W epoce chanów lista ta była znacznie dłuższa. Historia jednak ciężko doświadczyła pałac, dlatego wiele z jego elementów się nie zachowało.
Na szczęście te które przetrwały wciąż zabierają nas do lat świetności pałacu i jego właścicieli.
WIRTUALNA PODRÓŻ po Pałacu Chanów
Pierwszym punktem naszej wycieczki jest Główny plac pałacu >>