Eastway.pl

Bakczysaraj znany jest jako sławna stolica chanatu krymskiego oraz symbol krymskiego Orientu. Ponadto w okolicach miasta znajduje się szereg skalnych miast i monastyrów.
Pałac w Bakczysaraju nie był jednak jedyną rezydencją chanów. Na Krymie było ich dokładnie pięć: Dawlet-saraj, Ulakly-saraj, Aszlama-saraj, Kaczi-saraj, Sjuren-saraj. Były to jednak pałace znajdujące się poza granicami miasta, a rezydencja w Bakczysaraju zawsze pełniła rolę najważniejszej. Miasto zostało założone w XV w. na miejscu tatarskiej wioski Eski-Jurt i od razu w jego granice przeniesiono siedzibę krymskich władców, która wcześniej mieściła się w Sołchacie(Stary Krym).

Pierwotne centrum ulokowano blisko twierdzy Czufut Kale, w wąwozie Aszama-dere (dziś dzielnica Sałacznik). Tam też znajduje się jeden z chańskich pałaców Aszlama-saraj. Wkrótce jednak pojawiła się konieczność rozbudowy miasta. W związku ze wzrostem potęgi chanów, miasto należało przenieść z wąskiego wąwozu na otwartą przestrzeń. Na miejsce budowy nowej rezydencji została wybrana dolina Czuruk-su, gdzie w czasach Alid-Sahib Gireja ( czyli w pierwszej połowie XVI w.) powstał do dziś stojący Pałac Chanów.

Ponieważ Tatarzy jako koczownicy nie mieli doświadczenia w budowaniu miast i przy budowie Bakczysaraju sprowadzali specjalistów z zagranicy, miasto jest syntezą wpływów seldżuckich, arabskich, włoskich.
Lata jego świetności przypadały na okres od XVI do XVIII w., kiedy to oprócz pałacu władców znajdowały się tu 32 meczety, karawanseraje, łaźnie, oraz liczne warsztaty rzemieślnicze (ich liczba równa była liczbie meczetów, gdyż każdej profesji przyporządkowano jeden meczet). Budowniczy pałacu chanów przede wszystkim inspirował się pałacem sułtanów Topkapi w Stambule, ale korzystał też z wpływów architektury arabskiej, perskiej, europejskiej i bizantyjskiej.
Konsekwencjami licznych walk z Moskwą były zniszczenia jakim ulegał pałac. Najpoważniej jednak budowla została zniszczona przez Rosjan w 1736 roku. Wtedy jednak chanowie dzięki dotacjom tureckiej Porty przeprowadzili gruntowe remonty i pałac został odbudowany. Po roku 1783 kiedy Krym został przyłączony do Rosji Bakczysaraj wraz z pałacem zrobił karierę jako symbol cywilizacji muzułmańskiej. Mimo tego Rosjanie nie ulokowali tu nawet centrum powiatu w guberni taurydzkiej w związku z czym miasto szybko podupadło.
W pierwszych latach po aneksji Krymu przez Rosję poczyniono też szereg spustoszeń wewnątrz pałacu chańskiego. Książę Potiomkin przeprowadził w przed kontrolną wizytą carycy Katarzyny II szereg "remontów", które przyniosły pałacowi więcej szkody niż pożytku. Rosjanie nie podporządkowując swych renowacji technologiom architektury wschodniej przyczynili się do utraty wielu cennych zabytków sztuki krymskotatarskiej.
W czasach wojny krymskiej kiedy Bakczysaraj wraz z pałacem stał się ogromnym lazaretem dla rannych żołnierzy rosyjskich, dokonano kolejnych zniszczeń. Po rewolucji 1917 roku pałac początkowo miał być zburzony. Zaniechano jednak tych planów i postanowiono urządzić w nim muzeum, które znajduje się w nim do dziś.
Najbardziej profesjonalną renowację pałacu przeprowadzono w latach 60-tychXX w. Dzięki niej budynek, który oglądamy dziś ma wygląd najbliższy swemu pierwotnemu.
Więcej o Pałacu Chanów >>

W roku 1874 w Bakczysaraju została wybudowana stacja kolejowa Charków-Sewastopol, ale miasto nie zmieniło swego rzemieślniczo-kupieckiego charakteru. Dziś w znacznym stopniu miasto zamieszkiwane jest przez Tatarów. Wokół pałacu niegdyś znajdowały się trzy osady, dziś stanowią one kompleksy zabytków. W Starym Bakczysaraju można oglądać tradycyjną zabudowę otoczoną ogrodami. Znajdziemy tu też liczne fontanny. Z budowli reprezentacyjnych warto zwrócić uwagę na Meczet Drewniany z 1707 r. na ulicy Ismaiła Gasprinskowo 7, Stare Mauzoleum z XV w . kryjące według legendy szczątki dere-bej , księcia doliny z rodziny Jaszłau, rządzącej tu przed przeniesieniem stolicy chanów. Na Eski Jurt warto zobaczyć grupę mauzoleów. Zaś w dawnej dzielnicy Sałacznik można obejrzeć diurbe założyciela miasta Hadżi Gireja z 1501 roku oraz medresę Zindżirli z 1500 r. Zarówno medresa jak i diurbe zostały wzniesione przez Mengli Gireja.