Kuchnia tatarska
Tradycyjna kuchnia Tatarów Krymskich to prawdziwe bogactwo przepisów. Związane jest to ze znakomitymi warunkami klimatycznymi półwyspu bogatego w zróżnicowaną roślinność. Podstawą kuchni jest mięso (szczególnie baranina), nabiał oraz warzywa. Różnorodność kuchni tatarskiej wynika również z faktu, że w biegu historii Tatarzy stykali się z wieloma kulturami: grecką, turecką, ukraińską, kaukaską. Dania takie jak Katyk, bal-mai, kabartma Tatarzy zapożyczyli od Bułgarów, pelmeni oraz herbatę od Chińczyków, pilaw od Uzbekistańczyków, paklave (baklave) od Tadżyków.
Na kuchnię tatarską składają się potrawy wysokokaloryczne i proste w przygotowaniu.
Chociaż to czebureki, czyli tatarskie placki z mięsem biją wszystkie potrawy na głowę i zdobyły sobie taką popularność, że można je dostać we wszystkich krajach byłego ZSRR,
to kuchnia tatarska może wydać się tym ciekawsza o ile spróbujemy także innych pomysłów kulinarnych.
Jedną z podstawowych potraw jest płow, czyli ryż z mięsem i warzywami, któremu smaku nadają dwie najważniejsze przyprawy owego dania: kurkuma i kardamon. Dania mączne jednak należą do najpopularniejszych. Najszerzej wśród Tatarów krymskich rozpowszechnione są pierogi; nadziewane bądź to mięsem, ziemniakami, dynią, ryżem, serem, orzechami bądź innymi nadzieniami. Ulubionym wariantem są kołduny czyli pierogi nadziewane mięsnym farszem. Z ich przyrządzaniem, a następnie z jedzeniem, wiąże się cały rytuał. Tatarzy twierdzą, że gdy dziewczyna potrafi robić ząbki na pierogach, wtedy może już wychodzić za mąż.
Kołduny mogą być małe, duże, pieczone, gotowane, co najważniejsze jednak muszą być gotowane w rosole wołowym. Gotowe pierożki podaje się w osobnym talerzu, a do tego dołącza się filiżankę gorącego rosołu. Z ich spożywaniem wiąże się swoisty rytuał: kołduny je się łyżką w taki sposób, że trzeba nadgryźć końcówkę pierożka. Jeżeli jest mały, wtedy trzeba go zjeść w całości. Najważniejsze jest to, co znajduje się w środku kołduna, czyli rosołek, który wyciekł z mięsnego farszu.
Inną znaną tatarską potrawą są pierekaczewnik . Przyrządza się je z ciasta makaronowego. Kilka płatów takiego ciasta należy posmarować masłem, a w środek włożyć ser z rodzynkami. Wszystko to należy zwinąć w rulon, a następnie upiec. Pierekaczewnik przypomina nieco francuskie ciasto, ale jest od niego znacznie smaczniejszy.
Wielu zwolenników ma też babka ziemniaczana tatarska i trybuszok. Trybuszok to inaczej kiszka ziemniaczana. Ponieważ Tatarzy nie jedzą wieprzowiny, to do jej przyrządzenia wykorzystują kindziuk, czyli żołądek barani lub cielęcy.
Polecić można jeszcze potrawę dolma (kapusta faszerowana baraniną), gołąbki zawijane w liście winogronowe (sarma), szaszłyki tatarskie, i cebulniki.
Do tradycyjnego jadła Tatarów Krymskich zaliczamy również szereg owoców i warzyw: jabłka, gruszki, morele, dereń, morwę, oliwki, figi, wiśnie, brzoskwinie, winogron, granaty i inne.
A kiedy przyjdzie czas na deser...
Każdy kto ma taką okazję powinien spróbować tatarskich słodkości: chak-chak, pakhleve, tolkush-kaleve, chelpek, baursak. Prymat popularności wśród nich wiedzie pakhleve (baklawa) zaliczana również do kuchni ormiańskiej i gruzińskiej, przygotowywana tradycyjnie z ciasta półfrancuskiego przełożonego warstwami pokrojonych orzechów (włoskich lub migdałów) z cukrem lub miodem. Całość jest zapiekana a następnie krojona w romby i polewana lukrem lub wodą z cukrem.
Ciekawić może również tatarski savoir-vivre dotyczący etykiety stołu. Najważniejsze miejsce przy stole zajmuje głowa rodziny, ojciec, obok niego zaś matka, kolejne miejsca wzdłuż stołu przypisane były dzieciom od najstarszego do najmłodszego. Jeśli do stołu zasiadają ludzie starsi, bądź goście, najważniejsze miejsca przeznaczane są dla nich.
W kulturze tatarskiej ludzi starszych uważa się za stróżów rodzinnych tradycji i nosicieli najważniejszych wartości narodu tatarskiego.
Do posiłku jako pierwszy przystępuje ojciec rodziny z pozdrowieniem "W imię Allacha". Naruszenie owego porządku uważane może być za niegościnność. Według tradycji członkowie rodziny nie wstają od stołu aż do momentu kiedy najstarszy w rodzinie nie przeczyta tekstu krótkiej modlitwy. W okresie zesłania Tatarów charakterystycznym elementem modlitwy była prośba wypowiadana w imieniu wszystkich Tatarów Krymskich o pomoc w powrocie do ich ojczyzny, na Krym.
"Niechaj Allach da nam wszystkim radość zjednoczenia się z Ojczyzną - Krymem i pozwoli zobaczyć szczęście naszych dzieci i wnuków."
Gość (Gość):
Kiedy byłem w Kruszynianach bardzo posmakował mi belysz. Szukałem w internecie przepisu, gdyż chciałbym odtworzyć to w domu ale nie udało się nic znaleźć. Czy to jest pilnie strzeżony specjał kuchni tatarskiej czy jednak można gdzieś uzyskać informacje jak go przygotować?