Pierekaczewnik
Pierekaczewnik to wypiek o wyglądzie zewnętrznym przypominającym skorupę ślimaka. Efekt ten uzyskuje się dzięki nałożeniu na siebie sześciu, bardzo cienkich warstw rozwałkowanego ciasta, przekładanych farszem (słodkim lub mięsnym) i zwiniętych w rulon. Tak uformowane ciasto piecze się w okrągłym naczyniu, które nadaje pierekaczewnikowi pożądany kształt. W przekroju uwidocznione są liczne warstwy ciasta na przemian z nadzieniem. Z zewnątrz pierekaczewnik, w zależności od długości pieczenia, jest lekko złoty lub rumiany. Gotowe ciasto ma zazwyczaj ok. 26-27 cm średnicy i waży ok. 3 kg. Konsystencja Pierekaczewnika jest stała, zwięzła i elastyczna. Smak w zależności od nadzienia jest pikantny lub słodki. Produkt podaje się tradycyjnie na ciepło, dzięki czemu poszczególne warstwy rozdzielają się i stają się lekko chrupiące.
Specyficzny charakter pierekaczewnika wynika z kilku podstawowych cech tego produktu:
- wyjątkowej struktury ciasta,
- specyficznego kształtu i wielkości.
Wyjątkowa struktura produktu:
Specyfiką produktu jest niewątpliwie jego wielowarstwowa struktura będąca rezultatem układania na sobie cienkich (prawie przezroczystych) warstw ciasta. Efekt ten uzyskuje się poprzez bardzo dokładne rozwałkowywanie ciasta. Po ułożeniu na sobie wszystkich warstw ciasta oraz farszu całość zwija się w rulon. Dzięki temu w przekroju uwidocznione są charakterystyczne dla pierekaczewnika liczne warstwy ciasta ułożone na przemian z nadzieniem.
Nazwa „pierekaczewnik” wyraża specyficzny charakter produktu, ponieważ w wolnym tłumaczeniu z języka białoruskiego oznacza „przekładaniec” (wielowarstwowe ciasto). W rosyjskim natomiast czasownik pierekatywat’ to rozwałkowywać. Zarówno wałkowanie jak i przekładanie ciasta farszem są charakterystycznymi czynnościami stosowanymi przy wyrobie pierekaczewnika. Jest to potwierdzenie zarówno specyfiki produktu jak i jego nazwy, która bezpośrednio wywodzi się od czynności związanych z wyrobem tego produktu.
Specyficzny kształt i wielkość:
Specyficzny, ślimakowaty wygląd zewnętrzny pierekaczewnika wynika z końcowej fazy sposobu jego przygotowywania. Zwinięty w rulon produkt umieszcza się w okrągłym naczyniu do pieczenia. Po upieczeniu pierekaczewnik swym wyglądem przypomina muszlę ślimaka. Pierekaczewnik jest w istocie specyficznym pierogiem, który oprócz struktury, wyróżnia się również wielkością – jego średnica wynosi min. 25 cm, waży ok. 3 kg.
Przepis na Pierekaczewnik
Przygotowanie ciasta
Do przygotowania ciasta należy użyć następujących proporcji składników: 1 kg przesianej mąki tortowej (typ 450), 1 łyżeczkę soli (10 g), 5 żółtek z jaj kurzych średniej wielkości, 1 łyżkę stołową oleju oraz ok. 0,5 l wody. Wszystkie składniki należy ze sobą połączyć i dokładnie ręcznie wyrobić, aż do momentu uzyskania jednolitej, elastycznej masy. Dopuszcza się zmechanizowanie tego etapu produkcji pod warunkiem osiągnięcia równorzędnego efektu.
Wałkowanie
Wyrobione ciasto należy podzielić na 6 równych części. Następnie każdy kawałek ciasta rozwałkowuje się na płaty o średnicy ok. 70 cm i grubości ok. 1 mm. W celu uzyskania równych płatów bez pęknięć, czynność wykonuje się ręcznie, drewnianym, prostym wałkiem (bez uchwytów). Na zakończenie ciasto należy ręcznie rozciągnąć, żeby uzyskać efekt przejrzystości – nie doprowadzając jednak do powstania dziur i pęknięć.
Składanie warstw
Płaty po rozwałkowaniu odkładamy sukcesywnie na bok, aby uniknąć ich posklejania. Należy je również przykryć ściereczką, by nie wyschły. Następnie płaty należy układać warstwami jeden na drugim, smarując każdy roztopionym masłem. Ma to wpływ na specyficzny charakter produktu, gdyż brak uszkodzeń ciasta pozwala osiągnąć właściwą strukturę produktu.
Na smarowanie poszczególnych warstw zużywa się 0,75 kg masła, które można ew. zastąpić gęsim tłuszczem.
Przygotowanie farszu
Kwintesencją smaku pierekaczewnika jest nadzienie. Pierkaczewnik wytwarza się z następującymi rodzajami farszu:
farsz mięsny
Min. 1 kg mięsa należy pokroić w drobną kostkę. Jeżeli na tym etapie dodawana jest cebula, to nie powinno być jej więcej niż 350 g. Na koniec należy wszystko wymieszać i przyprawić do smaku. W przypadku tego farszu dopuszcza się stosowanie następujących rodzajów mięsa:
1) min. 1 kg surowej baraniny (udziec bez kości z osobników młodych),
2) min. 1 kg surowej wołowiny (wołowina miękka z osobników młodych),
3) min. 1 kg surowej gęsiny lub mięsa z udźca indyka.
Nie dopuszcza się mieszania różnych rodzajów mięsa.
farsz słodki
Do przygotowania farszu słodkiego wykorzystuje się:
1) min. 1,1 kg rozdrobnionego, białego sera (chudego, półtłustego lub tłustego),
2) min. 1 kg rodzynek ,
3) min. 1,1 kg mieszanki rozdrobnionego, białego sera i rodzynek w różnych proporcjach.
Najpopularniejsze nadzienie tego typu wykonuje się z 1 kg białego sera oraz 10 dag rodzynek i cukru do smaku.
farsz owocowy
Zgodnie z tradycją pierekaczewnik może być wykonany również z obranych i pokrojonych w średniej wielkości kostki owoców:
1) min. 1,5 kg jabłek
2) min. 1,5 kg śliwek suszonych
Całość można uzupełnić ok. 10 dag rodzynek i dosłodzić do smaku. Nie można natomiast mieszać rodzajów owoców.
rozłożenie farszu
Na ostatnim – górnym płacie wcześniej ułożonych warstw ciasta, należy równomiernie rozłożyć farsz.
formowanie i wypiek
Ciasto z farszem należy zwinąć w rulon, który następnie składa się na podobieństwo muszli ślimaka tak, aby zmieścić je w okrągłym, wysmarowanym masłem naczyniu. Wierzch pierekaczewnika również należy posmarować masłem. Wypiek trwa przez ok. 2 godziny (dotyczy prodiża, w piekarniku czas będzie krótszy, dlatego co pewien czas ciasto należy kontrolować, aby się nie przypaliło) .
minrol
Gość (Gość):
ja byłam, jadłam. Nie za bardzo mi smakowało.Taki Kluchowaty slodki zakalec. I ten twaróg taki, jakiś... o dziwnym zapachu!
Gość (Gość):
Jeżeli nie wychodzi pieczenie - można tego... i nie tylko... zakosztować u Dżamilly w Kruszynianach. Super!!!
eastway44:
Racja :) Czas i temp wypieku dotyczy zapewne jakieś starszej technologi (w niektórych serwisach wspomina sie sie o prodiżu, dziś już raczej rzadko używanym).
Póki co, rozwiązaniem będzie stałe kontrolowanie wypieku (tak jak przy tradycyjnym pieczeniu).
Gość (Gość):
świetny przepis, ale zaraz po 2 minutach pieczenia w temp. 1800 stopni robi się z tego czarny węgielek. Robiłem pierekaczewnika już dwa razy i efekt był ten sam...
Następnym razem zjem na surowo.
PS. Przepis rewelacyjny, tylko CHYBA z tą temperaturą coś jest nie tak. ;-)
eastway44:
Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosek o rejestrację "pierekaczewnika" jako gwarantowanej tradycyjnej specjalności został przesłany do Komisji Europejskiej na mocy decyzji Ministra Rolnictwa i Rozowoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2007 r.
Na razie żaden z polskich produktów nie otrzymał jeszcze unijnej ochrony, a na liście czekających na unijny certyfikat są m.in.: kabanosy, karp zatorski, ser redykołka, rogal świętomarciński, kiełbasa myśliwska i jałowcowa, olej rydzowy.
Pierwszym chronionym - od czerwca - polskim produktem będzie bryndza podhalańska, bo żaden z krajów Unii Europejskiej nie zgłosił sprzeciwu wobec nadania jej unijnej Chronionej Nazwy Pochodzenia. Znakowanie gwarantujące oryginalność bryndzy otworzy producentom z Podhala drogę do narzucania wyższych cen.
Unijną weryfikację przeszedł już - jako pierwszy polski produkt - oscypek, ale Słowacja zgłosiła sprzeciw wobec rejestracji tej nazwy dla serów produkowanych na Podhalu. Komisja Europejska wciąż jeszcze nie rozstrzygnęła tego problemu.