Wielki Meczet Chański
Masywna budowla Biiuk-Chan-Dżami z czerwoną dachówką i dwoma 28-metrowymi minaretami to najbardziej widoczny element pałacowego kompleksu. Jej wyróżniająca się sylwetka w znacznym stopniu kształtuje ogólny widok architektonicznej kompozycji pałacu. Meczet jest godny uwagi ze względu na cały szereg jego charakterystycznych cech. Wzniesiony został w 1532 roku przez chana Sahiba I Gireja (1532-1551) i był pierwszym budynkiem chańskiego pałacu. Projekt budowli stworzył Omer, nadworny malarz chanów, pochodzący z Persji. W XVII wieku meczet nosił imię chana Sahiba, co może potwierdzać fakt, ze został wybudowany wXVI w., w czasach właśnie tego władcy. Największe szkody przyniósł mu najazd rosyjski w 1736 roku.
Na ile można przypuszczać pierwotny wygląd meczetu różnił się od dzisiejszego. Pokrywała go nie dachówka, a kilka dużych i małych kopuł. W połowie XVIII wieku na ścianach meczetu pojawiły się arabskie napisy.
Napis "Niech będzie błogosławiony remont przeprowadzony przez jego wysokość, chana Krym Gireja"
Owe "malowidła" to cytaty z Koranu, oraz przestrogi chana Krym Gireja.
Wznoszące się ku niebu Minarety Wielkiego Meczetu to prawdziwe pomniki krymskotatarskiej architektury. Pomimo swych imponujących rozmiarów przetrwały do dziś bez większych uszkodzeń i wciąż wznoszą się majestatycznie ponad dachami pałacowych budynków. Wewnątrz każdego z minaretów znajdują się kamienne kręcone schody. Po nich na balkonik minaretu wchodził przed każdą modlitwą muezzin.
Śpiewał on głośno krótka modlitwę ezan, która przyzywała wiernych do meczetu na nabożeństwo. W latach władzy sowieckiej meczet został zamknięty, a melodyjne modlitwy muezina ucichły. Dzisiaj jednak Wielki Meczet Chański znów jest główną świątynią muzułmańską Krymu. Wezwania do modlitwy ponownie pięć razy wciągu dnia unoszą się ponad Bakczysarajem. Muezina zastąpiły głośniki ale tekst ezanu któremu z takim zainteresowaniem przysłuchują się goście pałacu, zwiedzający go w trakcie nabożeństwa w meczecie , jest wciąż taki sam:
Allahu akbar
Ashadu al. La illaha il Allah
Ashadu anna Muhammad ar-rasul ul-Llah
Hayya al as-salat
Hayya al al-falah
Allahu akbar
La illaha il Allah
Bóg Wielki
Wierzę że nie ma innego bóstwa od Boga
Wierzę że Mahomet jest wysłannikiem Bożym
Spieszcie na modlitwę
Spieszcie ku pomyślności
Bóg Wielki
Nie ma innego Boga
Wewnątrz meczet wygląda jak przestronny hol z wysokimi kolumnami. Na górnym piętrze znajduje się szeroki balkon. Część balkonu zagospodarowana jest jako oddzielne pomieszczenie-drewniana loża. Niegdyś, podczas nabożeństw w meczecie, było to miejsce modlitwy krymskich chanów. Loża zachwyca swoim przepychem, pięknymi witrażami, oraz freskami na ścianach i suficie. To jedyne miejsce w pałacu gdzie zachowała się glazurowa biała płyta z niebieskimi wzorami. Dziś to rzadki element dekoracji, ale w epoce chanów taka płyta zdobiła wiele pomieszczeń Chan-saraju. Warto też zwrócić uwagę na mihrab czyli wnękę w murze od strony Mekki oraz mimbar- ambonę. Ponadto pamiętajmy o regułach zachowania w świątyniach muzułmańskich czyli zakazie wstępu kobiet oraz obowiązku zdjęcia obuwia przed wejściem.
Na zewnątrz meczetu po jego wschodniej stronie znajduje się abdezhan- pomieszczenie w którym wbudowany jest szadyrwan czyli niewielki basenik z fontanną, służący do rytualnego obmywania się wierzących przed nabożeństwem. Dziedziniec przylegający do wschodniej strony dziś jest niezagospodarowany, jednak wiadomo, że w XVIII wieku znajdowała się tam uczelnia duchowna -medresa.
Z Wielkiego Meczetu przechodzimy na Cmentarz Chanów >>