Zmagania z Rosją
Na Mahmecie IV, który później objął rządy wygasła dynastia Girejów i tron objęli Czabanowie. Pierwszy władca Adil (1666-1671) zerwał sojusz z Rzeczypospolitą i spustoszył jej pogranicze. W odpowiedzi na to Polacy zaproponowali Moskwie, aby ta w zamian za utepstwa terytorialne uderzyła na Krym. Wprawdzie Hadżi-Selim (1671-1678) odparł ataki rosyjskie, ale doprowadziły one do osłabienia chanatu.
Na początku XVIII w. system polityczny Krymu był wyjątkowo niestabilny. Nierzadko chanowie dwu- i trzykrotnie tracili władzę i odzyskiwali tron. Gospodarka była bardzo prymitywna. Bogactwo mierzono liczbąsztuk bydła, ziemię uprawiano tylko na włe potrzeby, zamiast wykwalifikowanej siły roboczej zatrudniano niewolników. Władze chanatu nie dbały o rozwój miast. Anachroniczna była tez krymska armia. W XVIII w. - tysiące konnych łuczników pędzących na stanowiska artyleryjskie. Jedynym oparciem dla chanów krymskich stała się Turcja, ta jednak słła i było kwestią czasu kiedy ziemie chanatu padną łupem potężnych sąsiadów.
U schyłku XVIII w. chanat pograżył się w zamęcie politycznym. Ostatnim sukcesem armii tatarskiej było zwycięstwo chana Dewleta, który udzielił pomocy wojskowej Turkom, nad wojskami cara Rosji Piotra Wielkiego w bitwie nad Prutem. Kolejni chanowie juz tylko bronili swojego państwa przed atakami Rosjan.
W 1774 r. Rosjanie przystąpili do ostatecznego ataku na Półwysep Krymski. 26 czerwca 1774 r. książę Dołgorukow zaatakował i zdobył twierdzę Or-Kapu (Perekop) chroniącą północną granicę Krymu. Wojska rosyjskie uderzyły ze wszystkich stron. Mimo ze stosunek sił był 3:1 książę odnosił zwycięstwo za zwycięstwem. W ciągu roku Dołgorukowowi udało się wyprzeć z Krymu wszystkie oddziały tureckie. 10 lipca 1774 r. Rosja i pokonana Turcja zawarły pokój. Dołgorukow otrzymał w nagrodę przydomek "Krymskij", chan powrócił z wygnania i ogłosił- za zgodą Rosji- całkowitą niepodległość Krym, dzieki czemu chanat przetrwał jeszcze 10 lat.
19 kwietnia 1783 r. Katarzyna II podpisała manifest o przyjęciu Krymu do Państwa Wszechrosyjskiego.
Idź do Aneksja rosyjska >>